Գաբրիել Սունդուկյանի զայրույթը

1879 թ․ Թիֆլիսում ստեղծվել էր թատերական կոմիտե, որը պիտի հիմներ Հայ դրամատիկական ընկերությունը և որը պիտի դառնար արևելահայ, հետագայում խորհրդահայ թատրոնի «ծնողը»։

Կոմիտեի անդամներից յուրաքանչյուրն ուներ որոշակի պարտականություններ․ այսպես, իշխան Ամատունուն հանձնված էր վարչական մասը, փորձերի հսկողությունը և դերասաններին վերաբերող գործերը, Գաբրիել Սունդուկյանին՝ ռեժիսորական մասը, Ալ. Մանթաշյանցին` գանձապահությունը, Աբգար Հովհաննիսյանին՝ պիեսների ընտրութիւնը, նոր հեղինակներ և թարգմանություններ ձեռք բերելը։

1880 թ․ մարտի 6-ին կայացավ Դրամատիկական ընկերության առաջին հիմնադիր ժողովը։ Իշխան Ամատունին դիմեց ներկաներին և խնդրեց, որ սկսվի ընկերության ղեկավար կազմի ընտրություն։

Բաժանվեցին թերթիկներ և առաջարկվեց, որ յուրաքանչյուր ընտրող հինգ հոգու անուն-ազգանուն գրի և ներկայացնի ապագա ընկերության ղեկավար կազմը որոշելու համար: Արդյունքը եղավ հետևյալը` իշխան Նապոլեոն Ամատունին ստացավ 21 ձայն, Ալեքսանդր Մանթաշյանցը` 20, Աբգար Հովհաննիսյանը` 18, Եսայի Փիթոյանը` 16, Գաբրիէլ Սունդուկյանը` 11:

Երբ Սունդուկյանն իմացավ, որ թեկնածուների մեջ վերջինն է և ընտրվել է ընդամենը տասնմեկ ձայնով, գունատվեց, կատաղեց, վեր թռավ տեղից և դիմելով իշխան Յազոն Թումանյանին, հազիվ արտասանելով բառերը, դողալով և դողդոջուն ձայնով ռուսերեն ասաց.

-Прошу вычеркнуть мою фамилию… раз меня половина не желает… ни за какие миллионы… не желаю быть членом комитета.

Այնուհետև գեներալն ավելի ու ավելի կատաղեց և ինչ ասես, որ չասաց, մինչև անգամ գործածեց мерзавцы բառը:

-Իս հայ թատրոնի ղափաղը քսան տարի ուսերիս վրա եմ կրել, իս հայ թատրոնը իմ օղլուշաղից ու վուրթկերանցից բարձր եմ դասել, ձրի ծառայել եմ հայ բեմին, իրիք ամիս շարունակ տետրակը և զանգակը ձեռիս դիւիր ու դէվէր եմ իմ արի, վուր վերջը Մանթաշովը քսան ձենով ջոկվի, իս տասնումեկո՞վ:

Այո, ներկայիս թատրոնի երկունքը դժվար եղավ․․․

Խաչատուր ԴԱԴԱՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Սիրտս ցավում է․․․ամոթից
• Մանթաշյանցի նվիրաբերությունը գթության քույրերին
• Ահա և վերջ․․․
• Նոր գտածո
• Բարերարյալը
• Հոգևորականության դերակատարումը՝ ենթատեքստով
• Ազգապահություն
• Կեցցե հայ-թրքական բարեկամությունը
• Շահան Նաթալիի նամակը Միսաք Թորլաքյանի մահվան կապակցությամբ (Բոստոն, նոյեմբերի 13, 1968 թ.)
• Առասպել
• Հայրս ու ես
• 10 տոկոս
• Թեպետ համոզված եմ, այդ թուրքը հայոց այբուբենը չգիտի, բայց սա հայերեն գիտցողների համար է
• Աներևակայելի կանայք
• Հայկական նավերը Կասպից ծովում
• Նիկոլ. բայց ոչ Սա, մեկ ուրիշը․․․ (հոկտեմբերի 5-ին ընդառաջ)
• Այսօր նրա ծննդյան օրն է՝ 150-ամյակը, և ես կատարեցի ուխտս (2019 թ. սեպտեմբերի 26-ին գրած հուշերից)
• Բարերարյալը՝ Արմենակ Մուրադյան (հատված ինքնակենսագրությունից)
• Բարերարյալը՝ Տիգրան Նալբանդյան
• Արմեաշկա (Յ․ Տէր-Գրիգորեանի՝ Վանօյի, հուշերից)

Մեկնաբանություններ